محمد نوری‌زاد و شکستن تابوی حمایت از شهروندان بهائی در ایران

محمد نوری­زاد در ۱۹ آذر ۱۳۳۱ در روستایی در شهرستان شهریار متولد شد. وی روزنامه­ نگار، مستندساز، فیلم­ساز، نقاش و از نویسندگان سابق روزنامه کیهان است. وی که از طرفداران پر و پا قرص رهبری نظام جمهوری اسلامی بود، پس از انتخابات سال 1388 به صف منتقدان و مخالفان حکومت پیوست و با انتشار نامه­ هایی خطاب به رهبر، عملکرد وی را به شدت مورد انتقاد قرار داد. نوری­زاد از گذشته خود طلب بخشش کرد و خیلی سریع به یکی از چهره­ های جنبش سبز تبدیل شد. حتی پس از فروکش کردن جنبش، به فعالیت­های خود، گسترده­ تر از قبل ادامه داد و در صف مبارزه با اقدامات سرکوب­ گرانه و تبعیض­ آمیز جمهوری اسلامی قرار گرفت

  محمد نوری زاد، نویسنده اصولگرا بود او حتی در سال های اصلاحات سریالی به نام «پروانه ها نمی نویسند» ساخت، با هدف شبیه سازی چهره های اصلاح طلب با چهره های منفور در صدر اسلام؛ یکی نماد شمر بود و یکی نماد یزید و دیگری عمر سعد. صداهای اعتراضات که برخاست وی این شباهت ها را تصادفی خواند

با این حال از چند سال پیش خبرهایی از اختلاف او با مدیر مسئول کیهان در فضای مطبوعاتی شنیده شد. مدتی بعد انتقادهای شفاهی اش را آشکار کرد. دولت نهم بیشترین عامل نقدهای نوری زاد بود. اما همچنان او به عنوان یک نیروی خودی تحمل می شد تا اینکه انتخابات خردادماه پیش آمد و سخنرانی آیت الله خامنه ای در نماز جمعه تهران که آب پاکی بود بر دست های طرفداران میرحسین موسوی و مهدی کروبی

با بالا گرفتن اعتراضات، نامه نوری زاد خطاب به آیت الله خامنه ای منتشر شد که او هشدار می داد که از مردم عذر بخواهد چرا که دیگر دوستی برای نظام باقی نخواهد ماند

محمد نوری زاد همان روز گفت:«به عنوان کسی که عمرش و بخش وسیعی از جوانی اش را صرف قوام و برپایی این نظام کرده، من مسئولین بزرگ و برتر این نظام را به چالش می کشم و دعوت می کنم که به مردم پاسخ بدهند و نگرانی های خودم را منتقل می کنم

او در همان نامه اعتراض کرده بود که احمدی نژاد برای علم الهدی- امام جمعه مشهد- یک میلیارد تومان پول فرستاده است. اعتراضی که تا به حال ۹۱ روز زندان برایش در پی داشته است

نامه دوم او هم پس از وقایع روز ۱۳ آبان خطاب به آیت الله خامنه ای منتشر شد. او در این نامه نه تنها شخص آیت الله خامنه ای را به دلیل ظاهرپسندی تحت نفوذ «آدم های زیرک» خواند بلکه از حسین شریعتمداری، حداد عادل، محمد صادق لاریجانی، صادق محصولی، سعیدمرتضوی و صفار هرندی به عنوان مصادیق این آدم های زیرک و به گفته او «بی لیاقت» و از میر حسین موسوی، خاتمی و کروبی به عنوان «دوستان واقعی انقلاب» نام برد؛

او نوشت: «متاسفانه حرکت های غلطی که صورت گرفت منجر به این شد که برخی از عزیزان ما آسیب ببینند. از پا در بیایند و خونهایی به ناحق ریخته شد.من در یادداشتم نوشته بودم که اگر نظامی با عبور از این مسیر می خواهد به بقای خودش تداوم ببخشد ما با چنین رویکردی علاقمند نیستیم

نمی خواهیم شرایطی ایجاد شود که خون جوانانمان ریخته شود. جوانهایمان آسیب ببینند، مردممان چند پاره شوند.بدبین بشوند، به خصوص اینکه این رفتارها به اسم اسلام انجام می شود و رویکرد دینی دارد

چندین روز بعد این رزمنده پیشین جنگ، نویسنده سابق کیهان و فیلمساز صدا و سیما، نامه سر گشاده سومش را خطاب به رهبر منتشر کرد تا صریحا بگوید که «چینی نازک نظام ترک خورده» و مستقیما خطاب به آیت الله خامنه ای بنویسد که «شما به خاطر احمدی نژاد، مراجع، مردم و نخبگان کشور و دوستی ملت های دیگر را از دست داده اید و اکنون با احمدی نژاد تنها مانده اید

محمدنوری زاد بارها خود را عضو رنجدیده خانواده جمهوری اسلامی خوانده بود که به همین خاطر هم از برخورد حاکمیت با خودش نگرانی ندارد. او گفت: «ما به هر حال جزو افرادی هستیم که هیچ لکه منفی در رفتارمان از نگاه حکومت نیست که بخواهیم بگوییم خدای نکرده ما آدم های «اسلحه به دست گرفته » دیروزیم . نه این آدم نمی تواند معاند و ریشه برانداز و مخالف نظام باشد. بلکه فردی از آحاد خانواده است که نسبت به بزرگتران خانواده اعتراض دارد و رنجیده است. کسی که الان بیتاب شنیدن پاسخ و بیتاب ترمیم ناهنجاریها و زشتها و کاستی هاست. و این فرد در کنار سایر افراد خانواده و در کنار اتفاقاتی که در خانواده افتاده معترض است و نمی بخشد. خون های ریخته شده را کم نمی داند که بخواهد از آن بگذرد

در این میان، فعالیت در زمینه حقوق بهاییان به یکی از فعالیت­های محوری نوری­زاد تبدیل شد. وی در تیرماه 1392 در اقدامی بی سابقه با مراجعه به خانه کامران رحیمیان و فاران حسامی، از اساتید موسسه آموزش عالی بهاییان که در زندان به سر می­برند، از فرزند خردسال آن­ها، آرتین طلب پوزش کرد و از او خواست که به روی او آب دهان بیندازد و بر صورتش سیلی بزند. نوری­زاد با الهام از اقدام پاپ در بوسیدن پای یک دختر زندانی در روز مذهبی پاشویان در فروردین 92، بر پای آرتین بوسه زد و به او گفت :«پسرکم، من از طرف آنانی که در این سال­های اسلامی، بر تو و بر همه همکیشان تو جفا باریده­ اند، از تو پوزش می­خواهم…وقتی پاپ، رهبر کاتولیک­های جهان خم می شود و پاهای یک دخترک بزهکار مسلمان را می شوید و بر آن بوسه می زند، من چرا به نمایندگی از دم و دستگاه عریض و طویل رهبر مسلمین جهان و مراجع پشت به پشت شیعه بر پاهای کوچک و بهشتی تو بوسه نزنم؟

از طرف دیگر، نوری زاد همواره کوشیده تا با انتشار نوشتارهای خود، سفرهای استانی و سخنرانی و مصاحبه، پیام خود را در جامعه گسترش دهد و دیگران را نیز دعوت به همراهی نماید. از جمله این که در پاسخ به «نجس» دانستن مشرکان و کمونیست­ها و بهاییان و خدانشناسان توسط مراجع تقلید، نوری­زاد در شهریور 1392 کمی پس از انتشار مجدد فتاوی جدید آیت­ الله خامنه­ ای در خصوص «نجاست» و لزوم اجتناب از بهاییان در رسانه­ های دولتی، با انتشار فراخوانی از همه مردمان ایران و جهان و به ویژه مسلمانان و شیعیان درخواست نمود تا با وی در «نجاست روبی» از چهره انسان و اسلام و تشیع همراه شوند. او از مردم درخواست نمود تا این­گونه به فراخوان وی پاسخ دهند: «تک به تک یا به صورت جمعی، به خانه بهاییان و خدانشناسان بروید و با آنان دیده بوسی و معاشرت کنید و برای آنان هدایایی از شرمساری و پوزش­ خواهی ببرید و از خوردنی های آنان بخورید و فردای آن روز گزارشی از دیدار خود را چه مستقیم و چه به اشاره در فضای مجازی منتشر کنید

نوری­زاد با اقدامات خود به حیطه­ ای وارد شد که کمتر کسی از فعالان و نواندیشان مذهبی در ایران جرات و جسارت ورود به آن را داشت. وی با استفاده از فضای مجازی، سعی کرد تا در جامعه نسبت به اقدامات خود آگاهی­ رسانی نماید و دیگران را نیز دعوت به پیوستن به این اقدامات از طریق حرکت­های فردی کند. نوری­زاد در واقع زبان اعتراض مردمی است که جرات اعتراض ندارند

اقدامات نوری­زاد در حمایت از حقوق بهاییان با پوشش خبری و استقبال قابل ملاحظه­ ای در رسانه­ های داخلی و بین­ المللی مواجه شد. پدر آرتین با ارسال نامه­ ای از زندان رجایی شهر خطاب به محمد نوری­زاد، اقدام وی را «کوششی برای عینیت بخشیدن به ارزش­ هایی چون احترام، محبت، عدالت، حمایت، مسئولیت پذیری، یکسانی، آگاهی و هم دلی» قلمداد نمود. به علاوه، 153 فعال مدنی داخل و خارج کشور نیز با انتشار نامه­ایی در 2 مرداد 1393 ضمن تقدیر از اقدام شجاعانه نوری­زاد و انتقاد از سکوت جامعه مدنی و نواندیشان دینی ایرانی در مقابل فشار بر جامعه بهایی، از این اقدامات حمایت کرده و نقض گسترده‌ حقوق تمامی اقلیت­های دینی و مذهبی از جمله جامعه بهایی را محکوم نمودند

اقدامات فعالان مدنی در راستای حمایت از حقوق بهاییان هم­چنان ادامه دارد و تهدیدها و بازداشت­های دولت جمهوری اسلامی ایران نتوانسته مانع و خللی در این راه ایجاد کند. نوری­زاد توانسته تعداد زیادی از فعالان را در این امر همراه خود کند و توجه جامعه ایرانی و بین­المللی را به این موضوع جلب کند. فعالیت­های وی و همراهانش بدون شک گام مهمی در شکستن تابوهای مذهبی و تاثیر بر افکار عمومی مردم ایران بوده است. هرچند، هنوز تغییری در رویه و سیاست دولتی در سرکوب بهاییان مشاهده نمی­شود، اما این فعالیتها فضای تازه ای را ایجاد کرده که می توان امیدوار بود راه را بر اعمال فشار هرچه بیشتر بر حکومت جهت به رسمیت شناختن حقوق شهروندی برابر برای بهاییان باز کند