پیامد ادامه قطع برق در ایران برای مردم و واحدهای تولیدی

  با آغاز تابستان و افزایش دما انتظار می‌رود ساعت‌های قطع برق افزایش یابد و در برخی مناطق تا شهریور ادامه داشته باشد. قطع برق تامین آب لوله‌کشی و فعالیت صنایع را هم با معضلات جدی روبرو کرده است. هنوز تابستان آغاز نشده بود که برای بیش از ۲۲ استان ایران جدول قطع برق برای هفته دوم خرداد ماه منتشر شد. پیش از آن قطع برق بیشتر بدون اعلام قبلی رخ می‌داد. اعلام برنامه و جدول قطع برق همچنان ادامه دارد و با گرم‌تر شدن دمای هوا و افزایش مصرف، نوبت و مدت خاموشی نیز در بسیاری از شهرها افزایش یافته است. در حال حاضر برنامه خاموشی‌ها در اغلب استان‌ها برای یک دوره زمانی تا دهم تیرماه منتشر شده و مطابق معمول تا آن تاریخ جدول قطع برق در روزهای بعدی اعلام می‌شود. احتمال ادامه خاموشی‌ها تا پایان شهریور براساس پیش‌بینی وزارت نیرو تا ۱۵ شهریورماه احتمال خاموشی روزانه مشترکان خانگی وجود دارد و این مسئله ممکن است تا پایان شهریور هم ادامه یابد. چرایی قطع برق در اساس به عدم موازنه تولید و مصرف مربوط می‌شود اما در عمل متغیرهای بسیاری می‌توانند در این فرآیند تاثیرگذار باشد. در هفته پایانی خرداد ماه میزان مصرف برق به ۶۰ هزار مگاوات رسید که بیش از ظرفیت واقعی تولید برق است. حدود ۲۴ هزار مگاوات از مصرف برق به وسائل سرمایشی اختصاص دارد که با گرم‌تر شدن هوا میزان آن در ساعت‌های اوج گرما افزایش می‌یابد. نقش کاهش بارندگی در قطع برق معضل دیگری که به کمبود برق و خاموشی منجر می‌شود خشکشالی و کاهش میزان بارندگی است که پائین‌رفتن ذخیره سدها و کمتر شدن بازدهی نیروگاه‌های برق‌‌آبی را در پی دارد. «ذخیره آب پشت سد‌ها حداقل ۵۰ درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته است که این به معنای نصف شدن توان تولید انرژی نیروگاه‌های برق‌آبی است.» در هفته پایانی خرداد مدت زمان خاموشی روزانه برق به دو ساعت در روز هم رسید و تلاش می‌شود که این میزان از ۹۰ دقیقه تجاوز نکند. در برخی شهرها مانند اهواز که دمای آنها در روز ششم تیرماه به ۵۰ درجه رسید امکان صرفه‌جویی برای مشترکان خانگی بسیار کم است. مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق اهواز می‌گوید در این شهر که به دلیل کاهش تولید نیروگاه‌های برق‌آبی با کمبود روبرو است تلاش می‌شود از طریق کاهش ساعت کار اداری و به حداقل رساندن مصرف برق ادارات و سازمان‌ها از قطع برق خانگی تا حد ممکن جلوگیری شود. قطع آب به دلیل کمبود برق کمبود برق در برخی مناطق به اختلال در شبکه آب‌رسانی منجر شده و شهروندان بسیاری درگیر افت فشار و قطع آب برای ساعت‌های طولانی هستند. به عنوان نمونه برخی شهروندان قزوینی گلایه می‌کنند که افت فشار و قطع آب گاهی تا ۱۰ ساعت در روز می‌رسد بدون این که در مورد آن اطلاع‌رسانی شده باشد. مراکز حساس مثل بیمارستان‌ها و چاه‌های آب شرب از لیست خاموشی مدیریت مصرف حذف‌ شده‌اند اما اداره آب لیست کامل چاه‌ها را اعلام نکرده است. یکی از علت‌های کمبود برق استخراج رمزارز میباشد و در استان قزوین هر سال نسبت به سال‌های گذشته به‌طور میانگین چهار تا پنج درصد افزایش مصرف برق‌ داریم که این میزان در سال جاری پنج برابر شده است. با توجه به کم شدن ذخیره سدها به دلیل خشکسالی و کاهش بارندگی، افت تولید برق در نیروگاه‌های برق‌آبی را از دیگر علت‌های وضعیت کنونی می‌باشد. خطر تعطیلی واحدهای تولید و بیکاری کارگران کمبود برق وضعیت کارگاه‌های تولیدی را هم به خطر انداخته است. پنجم تیرماه مدیران واحدهای صنعتی شهرستان تاکستان با رئیس کل دادگستری استان قزوین و شماری از مسئولان محلی دیدار کردند تا برای "حل مشکل نوسانات مستمر برق این واحدها" رایزنی و چاره‌جویی کنند. این مقام قضائی در این دیدار گفت: «قطعی برق در منازل و گرمای تابستان را تحمل می‌کنیم، اما نباید برق واحدهای صنعتی دچار نوسان و قطعی شود. اگر همکاری مدیران در این امر محقق گردد، این مشکل مرتفع و از بیکاری بیش از بیست هزار کارگر در شهرستان تاکستان و همچنین از بیکاری بیش از تعداد مذکور در سایر شهرستان‌های استان جلوگیری خواهد شد.» ایسنا دوم تیرماه در گزارشی از وضعیت برخی واحدهای تولیدی مواد غذایی، محصولات و وسائل کشاورزی از زیان هنگفت اغلب این واحدها به خاطر نوسان و قطع برق خبر داد. بنابر این گزارش امیر مهدی مرادی، دبیر انجمن مدیران صنایع خراسان حدود سه هفته پیش گفته بود قطعی‌های مکرر برق باعث آسیب‌های زیادی به واحدهای صنعتی شده و مهم‌ترین مشکل این است که با توجه به قطعی‌های برق بخش صنعت هیچ برنامه‌ای نمی‌تواند داشته باشد. چنین گلایه‌هایی از استان‌های مختلف ایران به گوش می‌رسد. بسیاری از تولیدکنندگان انتقاد می‌کنند که با وجود اعلام برنامه هفتگی خاموشی در استان‌های مختلف خاموشی‌ها شروع و پایان مشخصی ندارند و نمی‌توان متناسب با آن برنامه‌ریزی کرد. توانیر درباره بازگشت خاموشی‌ها: استخراج رمزارزها از دلایل کمبود و قطع برق است محمدحسن متولی‌زاده، مدیرعامل توانیر، شرکت نیروی برق، روز جمعه در مراسمی با عنوان «عبور از پیک تابستان»، از کمبود دست‌کم ۵ هزار مگاوات برق خبر داد و از استخراج رمزارزها به عنوان یکی از دلایل بهم خوردن تراز تولید و مصرف برق در ایران نام برد. متولی‌زاده گفت که خشکسالی و غیر ممکن شدن استفاده از برخی نیروگاه‌های برق آبی، افزایش دما و بالا رفتن مصرف برق، ورود زودهنگام چاه‌های کشاورزی و در نهایت «پدیده جدیدی به نام رمزارز‌ها» چهار دلیل اصلی افزایش شدید مصرف برق و بهم خوردن تراز تولید و مصرف به شمار می‌روند. مدیرعامل توانیر گفت که برای مقابله با خاموشی‌های گسترده در هفته‌های پیش رو و به ویژه تابستان محور اصلی «مقابله با دستگاه‌های رمز ارز غیرمجاز، تعدیل روشنایی معابر شهری و بین شهری» و همچنین اقداماتی فنی چون بررسی آماده به کاری سامانه‌های برق من و ارزیابی آماده به کاری مولد‌های اضطراری است. همزمان خبرگزاری رویترز گزارش داد که بر اساس نتایج یک تحقیق تازه، حدود ۴/۵ درصد همه استخراج‌های بیت‌کوین جهان در ایران انجام شده و درآمد صدها میلیون دلاری در حوزه رمزارز برای این کشور در پی داشته است. بر اساس آمارهای شرکت یک تحقیقاتی در زمینه بلاک‌چین ، سطح کنونی استخراج بیت‌کوین ر ایران نزدیک به یک میلیارد دلار در سال است. مقام‌های مسئول در ایران بعد از فاش شدن حضور شرکت‌های چینی برای استخراج رمزارزها در ایران، آن را تایید کردند اما در سخنان خود تلاش می‌کنند ارتباط این موضوع با کمبود و قطع برق را پنهان کرده یا آن را متوجه فعالیت‌های «غیرمجاز» برای استخراج رمز ارزکنند. غلامعلی رخشانی مهر، معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر، با اشاره به کمبود دست‌کم ۴ هزار مگاوات برق، گفت که تابستان بسیار سختی برای تامین برق پیش رو داریم. با این حال معاون توانیر از «افزایش دما، استفاده بخش کشاورزی از چاه‌های آب به دلیل خشکسالی و تولید کمتر برق از نیروگاه‌های برق‌آبی» به عنوان دلایل کمبود برق و افزایش خاموشی‌ها یاد کرد و اشاره‌ای به استخراج رمزارزها نکرد. قطع برق و خاموشی‌ از روز دوشنبه بیست و ششم اردیبهشت ماه در مناطق مختلفی در تهران و دیگر شهرهای ایران گزارش شده است. پس از آن مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق، روز سه‌شنبه در واکنش به قطع برق و خاموشی‌ها، گفت: «این مساله ممکن است به دلیل افزایش مصرف در برخی نقاط و ضعف شبکه باشد.» سخنگوی صنعت برق البته تاکید کرد که امسال تابستان بسیار سختی از نظر گرما و افزایش مصرف برق پیش رو داریم و افزود که برنامه‌ریزی شده تا با طرح‌های مدیریت مصرف، برخورد با مشترکان پرمصرف به ویژه در بخش اداری و تجاری، و همچنین شناسایی و برخورد با رمزارزهای غیر مجاز مانع از بروز خاموشی‌های گسترده شویم. با گسترش خاموشی‌ها، رجبی مشهدی که دلیل قطع برق را «افزایش مصرف و ضعف شبکه» ذکر کرده بود، روز چهارشنبه گفت که این خاموشی‌ها به دلیل «فرسودگی شبکه برق و پرشدگی ترانسفورماتور‌ها» است و در روز‌های آینده مشکل برطرف می‌شود. سخنگوی صنعت برق البته به صراحت استخراج رمزارز‌ها را از دلایل اصلی کمبود و قطع برق عنوان کرد. او گفت که مصرف برق در صنایع بزرگ ۲۳ درصد رشد داشته است و افزود که یکی از مشکلات فعلی فعالیت‌های مرتبط استخراج رمزارز‌های غیر مجاز هستند