زباله گردی،پیامدهای وراهکارها

  زباله گردی معضلی اجتماعی و نوعی شغل کاذب است که یک نوع آسیب اجتماعی هم محسوب می شود. در این عمل افرادی که اقدام به این کار می کنند از داخل زباله ها، موادی که قابل استفاده مجدد یا قابل بازیافت باشد و توسط سایر خانوارها دور انداخته شده را از داخل زباله ها برداشته و آنها را به مراکز بازیافتی تحویل داده و در قبال تحویل آنها به این مراکز، پول دریافت می کنند. هرچند که سودی که از این کار بدست می آید بیشتر در جیب این مراکز و رده های بالاتر و سودجویانی می رود که به اصطلاح، مافیای زباله نامیده می شوند. این پدیده تاثیر مستقیمی بر فرهنگ یک جامعه دارد و فرصت سودجویی را در اختیار مافیای زباله می گذارد. تنها فایده ای که زباله گردی دارد این است که مانع از رها شدن هزاران تن مواد غیر قابل تجزیه در طبیعت می شود. در ضمن معیشت و درآمد افرادی به آن وابسته بوده و آنها از این راه کسب درآمد می کنند. زباله گرد زباله گردها افرادی هستند که چون مکانیزم بازیافت و جمع آوری پسماند خشک در کشورها وجود ندارد، به صورت فیزیکی و دستی سطل های زباله موجود در خیابان ها و کوچه ها را جستجو کرده و زباله های خشک و قابل بازیافت آنها را جدا می کند. این افراد گاهی پیاده و گاهی سوار بر یک وسیله نقلیه که عمدتاً سه چرخه است اقدام به این کار می کنند. افرادی که پیاده اقدام به زباله گردی می کنند، معمولاً گونی هایی به همراه دارند که بعد از جدا کردن زباله ها، آنها را داخل گونی ریخته و به مراکز اسکان خود می برند. افرادی هم که با سه چرخه اقدام به این کار می کنند، زباله ها را بعد از جدا کردن پشت سه چرخه می اندازند و به مراکز جمع آوری زباله های بازیافتی می برند که این مراکز عمدتاً مکان استقرار خیلی از این افراد نیز می باشد. بیشتر این افراد شب ها تا دیر وقت اقدام به این کار می کنند و صبح ها در مراکز بازیافت صاحبان کارشان که گفتیم محل اسکان خیلی از آنهاست، مبادرت به تفکیک اقلام مختلف پسماند خشک می کنند. بعد از تفکیک این پسماندها، صاحبان کار یا اربابان این افراد، زباله های تفکیک شده را به مراکزی می برند که کار بازیافت پسماندهای خشک را انجام می دهند و این زباله ها را به آن مراکز می فروشند. البته باید بگوییم واژه زباله گرد یک اصطلاحی غیر حرفه ای و غیر تخصصی است که به این افراد داده شده و هیچ زباله گرد رسمی هم وجود ندارد. اما زباله گرد غیر رسمی آن افرادی هستند که استخدام پیمانکاری شده اند که بیشتر پیمانکار شهرداری می باشند، بیمه شده اند، اسکان قانونی دارند (معمولاً در مراکز پسماند شهری) و خدمات بهداشتی دریافت می کنند. این افراد به صورت مکانیزه اقدام به جمع آوری زباله های مناطق و محله ها کرده و به مراکز تفکیک شهرداری می برند. در این مراکز خود این افراد، زباله ها را تفکیک می کنند و پیمانکاران هم بعد از تفکیک زباله ها، آنها را می فروشند. در واقع، زباله گرد فردی است که برای امرار معاش خود و خانواده اش و تأمین مایحتاج آنها اقدام به زباله گردی می کند. برخی از این افراد معتاد بوده و برخی دیگر زنان بی سرپرستی هستند که چون سرپرست خانوار می باشند، مجبورند برای اینکه هیچ حرفه ای بلد نیستند تا از طریق آن پول دربیاورند و مجبور نشوند دست به گدایی بزنند و پیش هر کس و ناکسی دست دراز کنند، اقدام به این کار می کنند. بسیاری از زباله گردها هم افرادی هستند که در دوران های سخت و دشوار اقتصادی از کار بیکار شده اند. متأسفانه شاهد هستیم که بچه های کوچک هم دست به این کار می زنند. آماری بسیار جالب از زبان مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران کل مناطق ۲۲ گانه تهران حدوداً به مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان به پیمانکاران اجاره داده می شود (افزایش ۱۰ برابری در مقایسه با سال های قبل). ارباب ها به ازای دادن حدوداً ۳ میلیون تومان برای هر فرد به پیمانکار، اقدام به زباله گردی می کنند. ارباب به ازای هر کیلو زباله خشک و قابل بازیافتی، حدود ۶۰۰ تومان به این افراد پرداخت می کند و خودش هم آنها را کیلویی ۳۵۰۰ تومان می فروشد. در تهران حدود ۱۴ هزار زباله گرد غیر رسمی وجود دارد که تقریباً حدود ۴۶۰۰ نفر آنها یعنی یک سوم این زباله گردها کودکانی هستند که هنوز به سن ۱۸ سالگی نرسیده اند. ۹۲ درصد زباله گردهای تهران مهاجرین افغانستانی بوده و محل اسکان آنها هم در مراکزی است که کار تفکیک زباله در آنجا انجام می شود. آثار و عواقب زباله گردی چه می تواند باشد؟ #انتقال انواع بیماری های پوستی، عفونی و ویروسی همچون هپاتیت B و C, اچ آی وی و کرونا به خاطر فرو بردن دست ها در زباله ها و همچنین زخم شدن دست این افراد #رها شدن باقیمانده زباله ها پس از برداشتن مواد به درد بخور و بازیافتی از میان آنها #تجمع حشرات و جانوران موذی در روی زباله های پخش شده و ایجاد بوی تعفن #ایجاد مشکلات ترافیکی به خاطر تردد سه چرخه های افراد زباله گرد از شمالی ترین تا جنوبی ترین منطقه شهرها زندگی برخی از زباله گردها به صورت خانوادگی در حاشیه شهرها و در مکان های مملو از زباله به نام گود و زباله گردی در آن مکان ها (قابل ذکر است که گودها مکان هایی هستند که زباله های جمع شده توسط زباله گردها آنجا ریخته شده و برخی از افراد در آنجا مشغول تفکیک این زباله ها می شوند) #شیوع انواع مشکلات زیست محیطی از جمله آلودگی آب، خاک و هوا #وضعیت بد بهداشتی معابر و پارک ها به دلیل انباشت زباله راهکارهای مقابله با پدیده زباله گردی کدامند؟ #احساس مسئولیت مسئولین از جمله سازمان مدیریت پسماند، شورای شهر و مدیران شهرداری ها در قبال این پدیده و رها نکردن آن به حال خود #پرهیز از انتصاب های سیاسی، خطی و جناحی و روی کار آمدن مدیران متخصص و شایسته سالار و دارای دانش مدیریت شهری #جمع آوری به موقع زباله ها و جلوگیری از ریخته و تلنبار شدن زباله ها #تغییر در شیوه جمع آوری پسماند شهری و تدوین طرح های جامع مدیریت پسماند مثل کاهش دسترسی افراد به مخازن زباله و کاهش زباله گردی #کنترل زباله های شهری و روستایی و جلوگیری از پراکندگی مواد صنعتی، تجاری #دفع صحیح زباله های بهداشتی و جلوگیری از انتشار آلودگی و عفونت زباله های عفونی و بیمارستانی بازسازی تجهیزات و ماشین آلات حمل زباله، بهینه سازی مکانیزه کردن سیستم جمع آوری و حمل زباله ها هوشمند سازی جمع آوری پسماند با استفاده از استارت آپ ها و اپلیکیشن های مختلف جمع آوری زباله تصویب قوانین و آئین نامه های مربوط به مدیریت پسماند و اجرای طرح جامع مدیریت پسماند #شناسایی مراکز مهم و پرتردد شهرها و مناطق تولید زباله های انبوه و گذاشتن مخازن تفکیک شده برحسب انواع زباله های بازیافتی، غیر قابل بازیافتی و شیشه (سبز، آبی، زرد) #اجرای طرح ساماندهی عوامل رسمی و غیر رسمی فعال در حوزه پسماند، زباله گردی و زباله گردها #اجرای ممنوعیت برداشت از مخازن، ممنوعیت به کارگیری افراد کم سن و سال و مسن #تحویل مخازن پسماند تر و خشک به مجتمع های آپارتمانی و تولید کنندگان پسماند #آموزش و دادن وسایلی مثل دستکش و لباس کار به زباله گردها و تحویل گرفتن زباله های جمع شده توسط شهرداری ها #ایجاد مراکزی که مستقیما زیر نظر خود شهرداری بوده و به نظارت شهرداری ها بر آنها نقش مردم تفکیک پسماندهای جامد تفکیک زباله ها در خانه مردم می توانند با انجام این کارها در مقابله با این پدیده نقش مهمی ایفا کنند، از جمله: #بیرون گذاشتن زباله ها سر ساعت مقرر اعلام شده #بازیافت در خانه یا استفاده دوباره و چند باره از وسایل #تفکیک زباله از خانه و تحویل آن به غرفه های بازیافتی یا عوامل جمع آوری پسماند خشک و کاهش زباله گردی #کاهش میزان تولید زباله و پسماند ها #لزوم رعایت مسائل بهداشتی کاهش استفاده از ظروف یکبار مصرف و پرهیز از مصرف گرایی و اسراف #مبارزه با زباله‌گردی و پاک کردن چهره شهر از زباله گردها، علاج کار نیست! فرهنگ بازیافت زباله های خشک همکاری اعضای مجمع فعالان زیست محیطی کشور در امر تفکیک زباله ها همه ما واقف به این موضوع هستیم که شهرداری ها وظیفه دارند کار جمع آوری، تفکیک و بازیافت پسماندهای خشک را انجام دهند. تمام شهرداری و مسئولین مدیریت شهری می توانند مستقلانه با بهره بردن از این پسماندها، سود و درآمد بیشتری از این راه کسب کنند. شهرداری ها، شورای شهر و مدیریت پسماند جزو ارکان و بازوان اجرایی یک شهر به شمار آمده و این مسئولین باید پاسخگو باشند که چرا ضعف نظارتی وجود دارد و تا کنون هیچ اقدامی برای ساماندهی زباله گردی و زباله گردها انجام نداده اند. مسئولین عزیز! شما بهتر است فارغ از درد و رنج مردمی که به شما مقام و اعتبار داده اند، در خانه های چند صد متری و شاید هم چند هزار متری بالای شهرتان آسوده زندگی کنید و آسوده بخوابید